Бозгашт (ҳикоя)

   Зан ҳама он даҳшатро аз телевизор дид. Телевизоре, ки дар хонаи хобаш гузошта шуда буду фақат худаш онро тамошо мекард. Он чӣ, ки дигарон аз каналҳои маҳаллӣ медиданд, барои ӯ писанд набуд. Чандин сол аст, ки ӯро дар қатори телевизор нигоҳу назару андешааш ҳам дигар асту аз дигарон фарқкунанда.

  Имрӯз бошад, ӯ ба ҳадде асабӣ ва нороҳат буд, ки фикр мекардӣ касе аз он қурбониён наздиктарин шахси ӯ буд ё ҳамон хонаву ҳавлии сӯхта, ки кадом шабакаи хориҷӣ нав нишон дод, аз они ӯ аст..

Таваккал (ҳикоя)

Ҳамин мавсим инҷо ғамангезтар аст. Ба ҳар сурат чунин ба назар мерасад, ки баъди борону барфи зиёд , ки ҳатто пайроҳаҳои борики деҳаро барои муддати мадиде сафеду касногузар ва баъдтар яхдору хавфнок мекунад, дар дили ҳама як ҳолати яъс падид меояд. Хуб аст, ки инҷо ҳоло анъанаи тоза кардани роҳҳо то чанд ҷойи барои мардум муҳим, мисли масҷиду мағозаи деҳа боқӣ мондааст ва аксаран наврасон ва баъд ҷавонони аз муҳоҷират баргашта, гоҳ шабона ва гоҳо субҳи барвақт ин корро анҷом медиҳанд.

Се кунҷи як сафар (ҳикоя)

Баъди он, ки аксарияти мошинҳои кӯҳнаву фарсуда аз шаҳр бурун шуданд, ин ҷойҳо сермошин гашт. Аксарияти он мошинҳоро, ки акнун кирокашӣ мекунанд, онҳое ронандагӣ мекунанд, ки аз Русия депорт шуданд ва ё дигар хоҳиши ба онҷо рафтан надоранд. Ба болои ҳамаи ин мардумони дигар ҳам як одату кори аҷиби дигарро дар ҳамин чанд соли охир ёд гирифтанд — дигар барои кору бори худашон шаҳр рафтанӣ шаванд ҳам, ҳатман ба ин нуқта омада, се-чор мусофир мегиранд ва баъд суйи шаҳр ҳаракат мекунанд. Кадом шабе мардум дар масҷид ҷавонеро мазаммат кардаанд, ки падари беморашро дар курсии пеши мошинаш шинонида, як соат дар ҳамин истгоҳ мусофир кофтааст …

Ду фатир ва як алам (қиссаи воқеъӣ)

Ин деҳа аз деҳаҳои дигари атроф фарқи андаке дошт. Ҳамон фазо, ҳамон мардум, ҳамон кору бор ва ҳамон тарзу сатҳи зиндагӣ. Инҷо фақат ба назар чунин менамояд, ки ҳама чӣ дар ҳар куҷо бенизом хоб аст — дос дар кундаи дарахт, ароба паси девор, нардбон дар гӯшаи бом, табар дар мағзи кадом кундаи пир… Дар асл бошад, ҳама кор ва ҳар чизе, ки барои кору бори деҳа истифода мешавад, низому тартиби барои он мардум ошно, ҷойи муайян ва вақти истифода дорад. Ҳатто хари боркашу ҷилу тӯқумаш низ…

Хайёл…

Охирин рафтани он се пирамардро гӯё касе надида буд. Чун он мисли рафтану омаданҳои дигари маъмулиашон буд, касе ҷиддӣ ба он хира нашуд ва таваҷҷӯҳи аз ҳарвақта бештар накард. Ва баъди овоза шудани ин ҳодиса ҳам кам касон дуруст тахмин карда метавонистанд, ки ин се пирамард куҷо шуданд, чаро рафтаанд, кай бозмегарданд, чӣ онҳоро ба ин амали ғайриоддӣ таҳрик додааст?

Як бозор ва ду-се бом…(ҳикоя)

Баъди навбатдории шабона, ки мебояд дар як ҳуҷраи тангу назарногири як кунҷи дури ҳавлии ин собиқ завод саҳар шавад, ӯ зери бори фикру андешаҳои бесару нӯг ҷисми афгори худро то курсии оҳанини наздиктарин истгоҳ меорад. Аксаран, фақат баъди як муддат инҷо нишастан, ба хулоса меояд, ки ба куҷо биравад!? Ҳадди камтарин ду-се ҷое ҳаст, ки инак, панҷ соли охир ӯ вақташрову пулу сармояи ками доштаашро барои он ҷойҳо тақсим мекунад…

Рӯйи бом ва рӯйи кӯдакиҳо…

Онро, ки мешавад додари кӯҳ гуфт, дар кӯҳистони тоҷик ҳама дорад. Ва ба ростӣ, ки дар баландӣ он фақат пасттар аст аз кӯҳ. Мисли он, ки додарҳо ба қаду баст аксаран андаке пасттаранд аз бародарони бузурги худ. Ва барои ҳар кӯҳистонии сарбаланд он мисли қуллаи кӯҳҳои атрофи деҳааш баланду устувор ва болояш чун болои минбарҳо, чун рӯйи саҳнаҳо ва чун миёнҷойи майдонҳо ҷойи сарфарозиву мояи ифтихор аст…

Гаҳвораи орзу (ҳикоя)

Гаҳвораи дасти ин духтарчаи деҳотии чашмсиёҳу зебо, ки аксаран бо ҳамон як либос ва дар зери ҳамон як дарахти чормағз гоҳ танҳову гоҳе бо дугонаҳои ҳамсояаш рӯзашро ба шом мебурд, аз гаҳворае, ки барои мисол худаш онҷо хобида буд, фарқ дошт. Тафовути асосии ин гаҳвора ҳамин буд, ки духтарак дар он ҳар нимарӯз ва шаб гӯё падарашро, ки аз кор монда шудааст, мехобонду алла мегуфт. Ҷойи хоби лӯхтаки худаш низ ҳамин гаҳвора буд. Бо вуҷуди аллаҳои пурҳасрату ширингуфтаҳои беҳисоб он «тифл»-и дар гаҳвораи на монанд ба кӯдакони деҳа ҳеҷ калон намешуд…

Бо ёди ту, эй падар, бубастам латта,

Бар шохи дарахти қоматат сурху кабуд…

Дили оча ба бача… (ҳикоя)

Инҷо барояш ҳам меҳроб асту ҳам минбар, ки ҳатто бештар аз вақту соати намозу ибодат ҳаминҷо аз Худову арвоҳи азизону шаҳидон, ки маконашон ҳамон гирду гӯшаи деҳа асту номҳояшонро аз модару модаркалонаш шунида буд, барои худаш мадад меҷӯсту барои писараш сиҳативу амону баракат. Ва аз он минбар, ки ними деҳа метофт, саду як насиҳату тавсияву таъкидро гӯё ба гӯши он азизи раҳдураш мегуфту мехонд…

— Оча, падарам маро фаромӯш кардааст- а?

— Не, бачам. Мардҳои ҳақиқӣ очаҳошонаву бачаҳошона фаромӯш намекунанд. Фаромӯш ҳам карда бошад, маро фаромӯш кардагист…

Дуруднома

Дуруд. Дуруд ба он дӯсту ҳамсинфу ҳамсояам, ки буданаш дар дуртарин солҳои бачагӣ ва наврасӣ ба зуҳури нахустин эҳсоси дӯстӣ ва рафоқат (ва ҷӯрагиву хешиву ҳамсоядориву одамгарӣ) мусоидат карду ҳамраҳиаш то кӯчаву адиру боғу ғору ғаппа аз сидқу самимонаву холисона буд ва канорам буданаш боиси дилпурӣ…

Гум карда турову гум шудам дар олам,

Чун роҳаки риштаи мазори шуҳадо…

Ҳавлии падар — як суфра ва як ҷойи холӣ

Ҳеҷ кас шояд инкор накунад, ки гирди олам ҷое ба ҳадди гирди хони падарӣ хостанӣ ва хуморолуда набуда ва қисмат агар пайвандони як вақт ҷамъ ба гирди як хонро гирди олам ҳам пареш бидиҳад, ҷое, ки лоақал барои чанд лаҳза гирд омадан интихоб мешавад, боз ҳам ҳамон суфраи хоксоронаи падарӣ ва гирду гӯшаҳои ҳавлии падар аст…

— Ҳавлии падарӣ — зеботарин ҷойи ин дунё;

— Ҳавлии падарӣ — дили беғаму хотири ҷамъ;

— Ҳавлии падарӣ — гуфтаҳои нотакрор, рафтаҳои бебозгашт ва осӯдагиҳои нашинохта;

— Ҳавлии падарӣ — озодӣ ва озодагии комил;

— Ҳавлии падарӣ — як таги долон хотира, як дастурхон хумор ва як таги чормағз таҷриба;

— Ҳавлии падарӣ — рӯйҳои диданӣ, бӯйҳои ошно, ва анъанаҳои якҷоя фикр кардашуда;

— Ҳавлии падар — маънии аслии баракат ва нишони олии сарҷамъӣ;

-Ҳавлии падарӣ — хотираҳо, хоктӯдаҳо, навшораҳо, дилпораҳо, оббурдаҳо…;

Раҳравон. Пайраҳа ва бозгашт…

Роҳ ва пайраҳаҳо мисли рагу хуну нафасу ҷони инсон ҳамеша бо ӯ будаанд. Кам чизе мисли роҳ ба инсон наздику ҳамроҳи ҳамешагӣ аст.

Агар нек биандешем, аз роҳи таваллудхона ё ҳуҷраи гарму танги кампири Ороста, ки ними деҳа онҷо то таваллуд эму дем мекарду баъзан ҳатто таваллуд мекард, то гӯристон, ки аллакай ҷисми беҷони мардумони имрӯзӣ монанди келинҳои маскуншуда дар хонаҳои долондори онҳое, абадӣ маскун мешаванд, ки сад сол қабл ба дори бақо пайваста буданд, фосилаи андаке аст. Монанд ба фосилаи намози асру шом. На, балки фосилаи миёни саломи китфи рост ва китфи чап….

Аммо дар миёни ҳамин ду нуқта, ба дарозии чанд даҳсола, ки касе онро мушаххас гуфта наметавонад, фурсате ҳаст, ки мардумон ба ҳар гуна онро пушти сар мегузоранд. Монанд ба аксари хонасозиҳои мо, ки тарҳу нақшаву ҳисобу ҳасад надорад (ё фақат дар ҳуҷҷатҳо дорад), раҳпоиҳо дар ин масир баъзан ба он ҳад ғамбору аламдоранд, ки дилат сар аз попӯшии дар ин раҳ даридаву лах-лах шуда то вақти зоеъгашта месӯзаду месӯзад…

Ҷойи таассуф аст, ки раҳравон дар ин фосилаи раҳ баъзан (мисли баъзе ронандаҳои сархушу бепарвои имрӯз) ба ин ҳадд бепарвоанд, ки гӯё роҳи омаду рафти онҳо ба ин сарои дудар дигар асту аз дигарон дигар…

Бо баҳонаи рӯзи Ғалаба

Ман шояд 13 ё 14 сола будам, ки бобоям (падари модарам) вафот кардааст. Ӯро ман бо асо ба ёд дорам. Баъди беморӣ, ки ба дасту пояш асар карда буд, роҳгардии мушкил дошт ва аз асо истифода мекард. Ҳануз ҳам намедонам, ки чаро ӯ ба хонаи мо, ки аз хонааш ҳамагӣ 150 метр дуртар буд, ками кам меомад. Медонам, ки баъди ҷанг бо бибиям оиладор шудаанд, яъне, вақте ки аллакай ҷавони баркамол буд ва аз майдони ҷанг баргашта буд. Замони хурдсолии ман бобоям дар идораи кадом хазинаи амонатгузорӣ дар Дарагиён посбон будааст. Ҳамкоронаш, ки ҳоло ҳастанд, баъзан аз ҳамон рӯзгор чизе нақл мекунанд. Бибиам ҳам як вақт дар он хазинаи амонатгузорӣ фаррош будааст.